Kötü Niyet Tazminatı

İşçinin iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın işveren tarafından feshedilmesi durumlarında kanunumuz işçiye bazı haklar tanımıştır. Bu haklardan başlıcaları şartları oluşmuşsa kıdem tazminatı ve ihbar tazminatıdır. Ancak iş sözleşmesinin feshi, haklı bir nedene dayanmamakla birlikte aynı zamanda kötü niyetli ise, işçi tüm bu tazminatlara ek olarak bir de kötü niyet tazminatına hak kazanır.

Kötü niyetli fesihler

Kötü niyetli fesih, işçinin performansındaki bir soruna yahut başka bir kusuruna dayanmıyorsa kötü niyetli olma potansiyeli taşır. Çoğu durumda işveren iş ilişkisini etkilememesi bir durumda, haddini aşarak işçiyi cezalandırmaya çalışır. Kötü niyetli feshin kesin bir tanımı yahut sınırlı sebepleri yoktur. Ancak kanun gerekçesinde ve emsal yargı kararlarında kötü niyetli bazı durumlar sayılmıştır.

• İşçinin başka bir işçi ile işveren arasında süren bir davada tanıklık yapması,

• İşçinin iş yerindeki bir usulsüzlüğü (örneğin SGK primi ödenmeksizin çalıştırılıyorsa bu durumu) şikayet etmesi,

• İşverene dava açması,

• İşçinin görev tanımına girmeyen bir işi yapmayı reddetmesi,

• İşçinin hamile olması,

• İşçinin siyasi, dini, felsefi görüşleri,

• İşçinin sendikal faaliyetlerde bulunması,

  
  

gibi durumlar örnek verilebilir. Ancak bu durumlar da sınırlayıcı değildir. İşçi kötü niyetli olduğunu düşündüğü tüm fesihler için dava açabilir.

İşçinin istifa etmesi

İşçi haklı nedenle dahi istifa etmiş olsa kötü niyet tazminatı talep edemez. Bu tazminat işverenin kötü niyetli feshine yönelik olduğundan, işçi tarafından yapılan fesihlerde uygulanamamaktadır. Yine de işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bunun yanında yukarıda sayılan nedenler varsa işçinin fesihten sonra maddi-manevi tazminat davası açma hakkı saklıdır.

İş güvencesine tabi işçiler

İş güvencesi kapsamındaki işçilerin ise işe iade davalarında kazandığı işe başlatmama tazminatı, kötü niyet tazminatının karşılığı olduğundan ayrıca kötü niyet tazminatı talep edemezler. İş güvencesine tabi işçiler kötü niyet tazminatının dışında bırakıldığından, işe iade davası açmayıp kötü niyet tazminatı davası açmak gibi bir seçimlik hakka sahip değillerdir. Yani işe iade davası açmamış olsalar dahi, kötü niyet tazminatı talep edemezler.

Kötü niyet tazminatı hesabı

Kötü niyet tazminatı; işçinin bildirim süresi için hesaplanan ihbar tazminatının üç katıdır. İhbar süreleri işçinin kıdemine göre hesaplandığından, kötü niyet tazminatı da kıdem yılına göre artmaktadır. İhbar süreleri;

• Altı aydan az kıdemi olan işçiler için iki hafta,

• Bir buçuk yıldan az kıdemi olan işçiler için dört hafta,

• Üç yıldan az kıdemi olan işçiler için altı hafta,

• Üç yıldan fazla kıdemi olan işçiler için sekiz haftadır.

Kötü niyet tazminatı ise işçinin bu süreler için hak ettiği ücretinin üç katıdır. Yani 3,5 yıllık bir çalışanın kötü niyet tazminatı 18 haftalık ücreti kadardır.

Kötü niyet tazminatı ihbar süreleri üzerinden hesaplansa da bir ihbar tazminatı değildir. İşveren iş sözleşmesini ihbar sürelerine uymadan feshetmişse, işçinin ayrıca ihbar tazminatı alma hakkı saklıdır.

Sonuç

• Kötü niyetli fesihlerde işçi kötü niyet tazminatı talep edebilir.

• Kötü niyet tazminatı ihbar sürelerinin üç katı kadardır.

• İstifa eden işçi kötü niyet tazminatı alamaz.

• İş güvencesine tabi işçi kötü niyet tazminatı alamaz.

Bu yazı İşçinin El Kitabı'nın 102-107 sayfalarının bir özeti niteliğindedir. Daha detaylı bilgiye İşçinin El Kitabı'ndan ulaşabilirsiniz.