Öğretim yılına hazırlık ödeneği özel okul öğretmenlerine de ödenmelidir

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Ek 32. maddesinde her yıl bir defaya mahsus olarak eğitim öğretim yılına hazırlık yapmaları için öğretmenlere ödeme yapılmaktadır. Cumhurbaşkanlığınca belirlenen bu miktar her yıl tüm devlet okulu öğretmenlerine ödenmektedir.

657 Sayılı Kanun Ek 32. Madde: Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Cumhurbaşkanınca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz.

Bu tutarın özel okul öğretmenlerine de ödenip ödenmeyeceği hususu ise bazı işçilerde tereddüt oluşturmaktadır. Oysa bu ücretin özel okul öğretmenlerine de ödeneceği hususu hem yasalarla hem de Yargıtay kararlarıyla şüpheye yer bırakmayacak kadar açıktır. Buna rağmen uygulamada bazı okullar bu ücreti öderken, bazı özel okul patronları ise işçilerin hakkı olan bu ücrete el koymaktadır.

Yasal dayanak

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 9/2 maddesi uyarınca devlet okulu öğretmenlerine ödenen sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler özel okul öğretmenlerine kurumları tarafından ödenmelidir.

5580 Sayılı Kanun Madde 9/2: Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmî okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez.

Yargıtay kararları

Yargıtay'ın bu konudaki kararları yıllardır düzenli olarak aynı doğrultudadır ve yerleşik içtihat haline gelmiştir. Bu kararlardan bazı örnekler şu şekildedir.

9 HD. 2020/4183 Esas: Öğretim yılına hazırlık ödeneği sosyal hak kapsamında olup, her yıl bütçe kanunlarıyla miktarı belirlenen bir alacak olmakla gerek 625 sayılı yasanın 33 ve gerek 5580 sayılı yasanın 9. maddesi hükümleri gereğince özel okullarda görev yapan öğretmenlere işverenler tarafından ödenmelidir. Öğretim yılına hazırlık ödeneğine hak kazanmanın başlıca koşulları; eğitim/öğretim hizmetleri sınıfına dahil öğretmen ünvanlı kadrolarda çalışmak ve fiilen öğretmenlik yapmaktır.

22 HD. 2014/30987 Esas: Öğretim yılına hazırlık ödeneği sosyal hak kapsamında olup, her yıl bütçe kanunlarıyla miktarı belirlenen bir alacak olmakla gerek 625 sayılı Kanun'un 33 ve gerek 5580 sayılı Kanun'un 9. maddesi hükümleri gereğince işveren tarafından özel okullarda görev yapan öğretmenlere işverenler tarafından ödenmelidir.Somut olayda, davalı işçiye ödenmesi gereken öğretim yılına hazırlık ödeneğinin de hesaplanıp hüküm altına alınması gerekir. Bu yön gözetilmeden karar verilmesi isabetli olmamıştır .

Bu durum haklı fesih nedenidir

Anılan tüm Yargıtay kararlarında kendisine bu ücret ödenmeyen öğretmenler bu ücretin yanında kıdem tazminatlarını da talep etmiş ve yargılama sonucunda da kıdem tazminatına hak kazanmışlardır. Kendisine öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenmeyen öğretmenler sadece bu ücretleri (ve faizini) talep etmekle kalmamalı, bu duruma dayanarak sözleşmelerini feshetmeli ve kıdem tazminatlarını da almalıdır.

Sonuç

Özetlemek gerekirse, özel okul öğretmenleri de her yıl devlet okulu öğretmenleri kadar öğretim yılına hazırlık ödeneği almalıdır. Bu ücreti ödeyecek olan devlet değil, öğretmenin işvereni olan kurumdur. Öğretmene bu ücretin ödenmemesi halinde bu işçi için bir haklı fesih sebebi oluşturur ve sözleşmesini istediği zaman feshederek kıdem tazminatını almaya hak kazanır.

Beş yıllık zamanaşımına tabi olan bu ücrete banka mevduatlarına uygulanan en yüksek faiz uygulanır. Bu nedenle işçi geriye dönük olarak beş yılın ücretini de talep etmelidir. Ayrıca her ne kadar resmi adı "öğretim yılına hazırlık ödeneği" olsa veya uygulamada "kırtasiye parası" olarak nitelendirilse dahi, işveren işçinin bu ücreti ne şekilde kullandığını denetleyemez. İşçi bu ücreti dilediği gibi kullanabilir. Yine işveren kırtasiye ihtiyacını zaten karşıladığından bahisle ücrette kesinti yapamaz, ücreti kırtasiye kuponu veya başka şekillerde ödeyemez.

Öğretim yılına hazırlık ödeneği