İş yerinde alkol ve uyuşturucu kullanımı

İşçinin iş yerinde alkol yahut uyuşturucu madde kullanması, iş yeri dışında kullanıp da işe bu maddelerin etkisi altında gitmesi, işverenin iş yerinde bu maddelerin kullanılmasına izin vermesi ve tüm bunların iş sözleşmesinin feshine etkilerini ayrı ayrı bu yazımızda inceledik.

İş yerinde kullanmak

İşçinin iş yerinde alkol veya uyuşturucu madde kullanması işveren için haklı fesih nedenidir. Burada maddenin miktarı yahut işçinin sarhoş olup olmaması önemli değildir. Kanun bu maddelerin iş yerinde kullanılmasını yasaklamıştır ve işverenin izni olmaksızın bu maddeleri kullanan kişilerin iş sözleşmeleri tazminatsız olarak feshedilir.

İşverenin izin vermesi

Bazen işveren işçilere belirli bir süre için iş yerinde alkol tüketme izni verebilir. Uygulamada "happy hour" olarak adlandırılan bu zamanlarda alkol kullanmak serbesttir. Yine bazı işçilerin iş tanımları gereği alkol kullanmaları gerekebilir. Örneğin şarap tadımcısı olarak çalışan bir kişi için bu yasağın uygulanamayacağı açıktır. Ancak ister işveren belirli bir zaman için izin vermiş olsun, isterse de kişinin iş tanımı bunu gerektirsin, işçinin makul sınırların veya işi gereği tadması gerekenin çok üzerinde alkol tüketerek iş yerinde taşkınlık yapması gibi durumlar fesih nedeni olabilir.

Uyuşturucu madde kullanımı için ise yukarıdaki paragrafın uygulama alanı yoktur. Uyuşturucu madde kullanmak bir suç olduğundan ne işveren buna izin verebilir ne de bir kişinin iş tanımı uyuşturucu madde kullanmayı gerektirebilir.

İşe sarhoş gelmek

İşçinin iş yeri dışında bu maddeleri kullanıp da iş yerine sarhoş veya uyuşturucu madde etkisi altındayken gelmesi de işveren için bir haklı fesih nedenidir. Bu durumun tespiti halinde işçi bildirimsiz ve tazminatsız olarak işten çıkarılabilir.

Özel yaşamda kullanmak

İşçinin özel yaşamında alkol tüketen bir kişi olması, işe sarhoş gelmediği sürece işvereni ilgilendirmez. İşveren bu durumu feshe konu yapamaz. İşçi alkol kullandığı gerekçesi ile tazminatsız işten çıkarılamayacağı gibi, aksine bu durum işveren açısından kötü niyetli bir fesihtir. Çünkü işçinin özel yaşamı, inançları, alkol tüketip tüketmemesi onun iş sözleşmesinin feshedilmesine gerekçe yapılamaz. (Bkz: Kötü Niyet Tazminatı)

İşçinin özel yaşamında uyuşturucu kullanıyor olması ise daha incelikli bir durumdur. Zira alkolün aksine uyuşturucu kullanmak suçtur. Özellikle de kişi uyuşturucu kullanmaktan dolayı yargılanmış ve ceza almışsa işveren sözleşmeyi feshetmek isteyebilir. Yargıtay bir kararında "uyuşturucu madde bulundurmak, kullanmak ve esrar elde etmek için Hint keneviri ekmek" suçlarından ceza alan bir işçinin sözleşmesinin iş yerine uyuşturucu madde etkisi altında gelmediği sürece haklı nedenle (tazminatsız) feshedilemeyeceğini söylemiştir.

Yargıtay 22. HD 2018/14275 E. 2018/22132 K. 15.10.2018 T. "Somut olayda, vinç operatörü olarak çalışan davacının sözleşmesi, 12.02.2016 tarihi itibariyle davacı işçinin hakkında yürütülen soruşturma nedeniyle şirketin itibarının zedelendiği ve şirketin zor duruma düştüğü belirtilerek geçerli sebeple işveren tarafından savunması alınarak feshedilmiştir. Davacının yaptığı işin niteliği, uyuşturucu madde kullanımının da yasada suç olarak düzenlenmiş olması, davacı işçinin kullanmak amacıyla uyuşturucu madde bulundurmak ve kullanmak ve esrar elde etmek amacı ile hint keneviri ekimi ve yetiştirmek suçlarından cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği, kararın kesinleştiği dikkate alındığında sözkonusu eylem her ne kadar işyerine bu şekilde gelinmediği ya da işyerinde kullanılmadığı zaman haklı nedenle fesih sebebi teşkil etmese de vinç operatörü olan davacı işçinin uyuşturucu madde kullanmasının davalı işveren açısından güven ilişkisini zedeleyici bir durum olduğu, bu durumda davacı ile birlikte çalışmaya devam etmesinin işverenden beklenemeyeceği anlaşıldığından, feshin geçerli sebebe dayandığı kabul edilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir."

Anılan kararda da işaret edildiği gibi, iş yeri dışında uyuşturucu madde kullanıyor olmak haklı fesih nedeni olmamakla birlikte geçerli fesih nedenidir. Yani işçi ancak kıdem tazminatı ödenerek işten çıkarılabilir.

Sonuç

• İşveren izin vermedikçe iş yerinde alkol ya da uyuşturucu kullanmak haklı fesih nedenidir.

• İşverenin izin verdiği durumlarda, makul ölçü aşılıp taşkınlık yapılmadığı sürece fesih nedeni değildir.

• İşe sarhoş ya da uyuşturucu madde etkisi altında gelmek haklı fesih nedenidir.

• İş yeri dışında alkol tüketiyor olmak fesih nedeni değildir. Bu nedenle yapılan fesihlerde kötü niyet tazminatı için dava açılmalıdır. (Bkz: Kötü Niyet Tazminatı)

• İş yeri dışında uyuşturucu madde kullanıyor olmak haklı fesih nedeni olmamakla birlikte, geçerli fesih nedeni olabilir.

İş yerinde alkol ve uyuşturucu kullanımı